NIEZBĘDNE NIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE
Kwasy tłuszczowe są składnikami tłuszczów. Ich podział jest następujący:
- Kwasy nasycone - są syntetyzowane w organizmie
- Kwasy jednonienasycone - organizm jest w stanie sam
je wytworzyć
- Kwasy wielonienasycone - należą do nich Niezbędne
Nienasycone Kwasy Tłuszczowe (NNKT) - muszą być pozyskiwane z pożywienia.
W grupie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych wyróżnia się rodziny
o nazwach omega-3 i omega-6. Rodziny kwasów omega-3 i omega-6
należą do grupy kwasów wielonienasyconych, a więc takich, które posiadają
co najmniej dwa wiązania podwójne miedzy atomami węgla. Różnica miedzy
nimi, wyrażona tzw. liczbą omega, dotyczy miejsca w jakim w łańcuchu węglowym
występuje pierwsze wiązanie podwójne. I tak w przypadku kwasów omega-3 pierwsze podwójne wiązanie występuje przy trzecim atomie węgla. Analogicznie
w przypadku omega-6, to wiązanie znajduje się dopiero przy szóstym
atomie węgla.
Omega-3
Najsłynniejszymi przedstawicielami rodziny kwasów tłuszczowych omega-3
są:
- ALA czyli kwas alfa-linolenowy -"protoplasta"
rodziny - zawarty w siemieniu lnianym, oleju lnianym, orzechach włoskich
i brazylijskich, oleju rzepakowym, sojowym i zielonych warzywach liściastych.
- EPA czyli kwas eikozapentaenowy,
- DHA czyli kwas dekozaheksaenowy.
Dwa ostatnie powszechnie występują w tłustych rybach oceanicznych, glonach
i wodorostach.
Omega-6
Do rodziny omega-6 należą:
- LA - kwas linolowy
- AA - kwas arachidonowy
Kwasy omega-6 są oprócz kwasów nasyconych i transizomerów, najczęściej
występującymi tłuszczami w naszej współczesnej zachodniej diecie, obfitej
w oleje roślinne, margaryny, fast-foody smażone w głębokim tłuszczu itd.
Omega-6 zostały zaliczone do grupy NNKT czyli Niezbędnych Nienasyconych
Kwasów Tłuszczowych, czyli takich, które są dla ludzkiego organizmu
niezbędne, a których on sam nie potrafi wytworzyć. Jednakże ich powszechny
nadmiar w naszej diecie powoduje problem. Ich nadmierne spożycie powoduje
zachwianie równowagi immunologicznej i przyczynia się do wzrostu stanów
zapalnych w organizmie. W rozlicznych opracowaniach (w tym w badaniach
dr Budwig) wskazuje się na pro-nowotworowe działanie kwasów omega-6 podczas, gdy omega-3 skutecznie spowalniają rozwój nowotworów,
a nawet je leczą. Bogatym źródłem kwasów omega-6 są oleje roślinne:
słonecznikowy, sojowy, krokoszowy.
DOBROCZYNNY
WPŁYW OMEGA-3 NA NASZE ZDROWIE
Najistotniejszymi dla naszego zdrowia i życia są kwasy EPA i DHA oraz eikozanoidy z rodziny omega-3. Człowiek potrafi wytwarzać
je sam, ale pod warunkiem, ze spożyje wcześniej kwas tłuszczowy ALA - protoplastę rodziny omega-3. Z niego bowiem nasz organizm potrafi
wytworzyć kwas EPA, z EPA z kolei - kwas DHA, z DHA zaś eikozanoidy omega-3. Teoretycznie istnieje możliwość wyprodukowania
kwasów omega-3 w wątrobie z kwasów omega-6, ale w praktyce
nasz ciągle niedożywiony właściwe i obciążany różnymi toksynami organizm
nie radzi sobie ze zmianą pozycji podwójnego wiązania, co stanowi kluczową
reakcje w takiej transformacji.
Obecnie prowadzonych jest ponad 2000 naukowych badań, które skupiają
swoja uwagę nad wpływem omega-3 na ludzki organizm. Wykazują one, że brak
odpowiedniej ilości kwasów omega-3 w organizmie wiąże się m.in. z następującymi
schorzeniami:
1. emocjonalnymi - depresją, agresją, nadpobudliwością
dziecięcą (ADHD),
2. metabolicznymi - otyłością, cukrzycą,
3. nowotworami,
4. umysłowymi - dysleksją, zaburzeniami pamięci, chorobą Alzheimera,
5. układu krążenia - chorobami serca, miażdżycą, arteriosklerozą,
6. układu odpornościowego - alergiami, skłonnością do częstych stanów
zapalnych,
7. dermatologicznymi - egzemy, zgrubienia skóry, popękane pięty,
8. gastrycznymi - niewłaściwe wydzielanie soków trawiennych (regulowane
przez prostaglandyny),
9. hormonalnymi - rozregulowana gospodarka hormonalna,
10. układu nerwowego, w tym wady narządów zmysłów (głównie przez niesprawne
funkcjonowanie neurotransmiterów).
ROLA
DHA:
DHA jest szczególnie istotny dla prawidłowego funkcjonowania mózgu,
którego kora mózgowa aż w 60 % zbudowana jest właśnie na bazie tego kwasu
tłuszczowego. Poza tym DHA jest niezbędny dla całego układu nerwowego
(DHA wykorzystywany jest do budowy neurotransmiterów*). Wpływa
więc miedzy innymi na zdolności umysłowe w szerokim tego słowa znaczeniu.
Poza tym stanowi budulec do produkcji hormonów szczęścia tj. serotoniny
i dopaminy. Badania wykazują, że osoby cierpiące na zaburzenia emocjonalne
oraz ciężkie depresje maja bardzo niski poziom kwasu DHA we krwi.
Jak przypomina pani Teresa Gallagher na swojej witrynie internetowej www.borntoexplore,
jednym z lekarstw na stany depresyjne było w czasach antycznych spożycie
przez pacjenta potrawki z mózgu zwierzęcia, bogatego właśnie w kwasy tłuszczowe omega-3.
* Przeprowadzono doświadczenie na dwóch grupach szczurów poddawanych
programowi treningowemu. Na początku eksperymentu zbadano szczury na ilość
synaps neuronowych. Następnie jedną grupę żywiono w sposób tradycyjny
- dietą ubogą w kwasy omega-3, drugiej zaś podawano zwiększone
dawki omega-3 w pożywieniu. Po trwającym jedynie jeden miesiąc
programie szkoleniowym przeprowadzono ponownie badania na ilość synaps.
Wykazały one, że znacząco wzrosła ilość synaps u szczurów karmionych karmą
z omega-3, które też znacznie lepiej radziły sobie z testami sprawdzającymi
poczynione podczas szkolenia postępy.
ROLA
EPA:
EPA warunkuje prawidłową syntezę eikozanoidów. Eikozanoidy to
aktywne biologicznie cząsteczki zwane hormonami tkankowymi. Uwalniane
są one z błon komórkowych, które z kolei zbudowane są z fosfolipidów (w
skład których wchodzą zarówno kwasy omega-3 jak i omega-6).
Eikozanoidy są odpowiedzialne za działanie przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne.
Powstrzymują rozwój guzów nowotworowych oraz ograniczają kurczliwość naczyń
krwionośnych.
CZYNNIKI
OBNIŻAJĄCE POZIOM OMEGA-3 W ORGANIZMIE:
- Nadmiar spożywanych kwasów omega-6 w stosunku
do omega-3.
- Spożycie alkoholu w drastyczny sposób wyczerpuje zmagazynowane
zasoby DHA.
- Brak witamin i minerałów usprawniających przemiany
metaboliczne takich, jak: witaminy z grupy B - koniecznych do prawidłowych
przemian biochemicznych m.in. tłuszczów, czy witaminy E zabezpieczającej
wszystkie kwasy nienasycone przed utleniem się już po spożyciu.
- Wiek - w starzejącym się organizmie obniża się
aktywność koniecznych dla prawidłowych przemian enzymatycznych tłuszczy
enzymów, w tym D4 desaturazy, która jest niezbędna do prawidłowej syntezy
kwasu DHA z EPA.
Niewłaściwa proporcja spożycia omega-6 w stosunku do omega-3 jest podstawowym czynnikiem obniżającym poziom omega-3 w organizmie.
Zagrożeniem dla prawidłowego zużytkowania dostarczonych z pożywieniem
kwasów omega-3 jest nadmiar zjadanych kwasów omega-6. Dzieje
się tak dlatego, ponieważ obsługuje je ten sam enzym, umożliwiający konwersje
kwasów do postaci właściwej organizmowi.
Ostatnio publikowane opracowania podają, że najwłaściwsza proporcja,
jaką należy zachować dla prawidłowego przyswajania kwasów omega-3 mieści się w granicach: od 1 jednostki omega-6 na 1 jednostkę omega-3 (tzw. złota proporcja) do stosunku 4 na 1.
Dzisiaj w Stanach Zjednoczonych, jak wykazują stosowne badania, aż 60
% populacji cierpi na niedobory omega-3, a u 20% Amerykanów - prawie
w ogóle nie ma ich śladu we krwi. Jak jest u nas , skoro i nasza dieta
coraz bardziej odchodzi od tradycyjnych korzeni na rzecz gotowych, wysoko
przetworzonych produktów? Poza tym dieta większości Polaków jest uboga
w ten jakże istotny kwas tłuszczowy.
OMEGA-3
A CIĄŻA I KARMIENIE PIERSIĄ
Omega-3 a ciąża
Dla kobiety w ciąży bardzo ważne jest dostarczanie organizmowi odpowiednich
ilości kwasów omega-3, gdyż zapotrzebowanie na nie w związku z
rozwijającym się płodem jest znacznie podwyższone.
Właściwa proporcja miedzy spożyciem kwasów omega-3 a omega-6 zabezpiecza przed przedwczesnym porodem.
Stwierdzono, że dzieci kobiet, które uzupełniały swoją dietę w ciąży
kwasami omega-3 (pasta wg przepisu dr Budwig) wykazują wyższy poziom inteligencji
od innych swych rówieśników aż o 19 %.
Przypuszcza się że, jedną z przyczyn depresji poporodowej jest drastyczny
spadek poziomu kwasów omega-3 w organizmie, w związku z przekazywaniem
ich do płodu (z omega-3 produkowane są m.in. hormony szczęścia - serotonina
i dopamina)
Omega-3 i karmienie piersią.
Naukowe badania pokazują, że kobiece mleko jest bardzo bogatym źródłem
kwasów EPA i DHA, które jak już wiemy konieczne są m. in.
do prawidłowego rozwoju mózgu i całego układu nerwowego rozwijającego
się niemowlęcia. Oczywiście poziom tych kwasów w mleku kobiecym zależy
od spożywanych przez nią pokarmów. Może się wahać od 0,05-1,9 % (dane
za Portalem Farmaceutyczno-Medycznym).
Mleko krowie nie zawiera ani EPA ani DHA!!!
Naukowo stwierdzono również (niezależnie od badań nad omega-3),
że długie karmienie piersią również wpływa na wzrost inteligencji dziecka
oraz jego prawidłowy rozwój emocjonalny. Posiadając wiedzę o omega-3 możemy łatwo wytłumaczyć dlaczego tak się dzieje. Inne korzyści, jakie
płyną dla karmionego piersią noworodka i niemowlaka to zmniejszenie ryzyka
alergii.
NIEBEZPIECZNE
TRANSIZOMERY:
Kwasy tłuszczowe występują w dwóch konfiguracjach geometrycznych zwanych izomerami: cis i trans.

Izomer cis
|

Izomer trans
|
W naturalnych świeżych tłuszczach roślinnych kwasy nienasycone występują
w konfiguracji cis. Izomery trans (inaczej transizomery)
pojawiają się pod wpływem temperatury, różnych czynników fizycznych i
chemicznych w procesie przemysłowego oczyszczania tłuszczów i podczas
uwodornienia (utwardzania) w produkcji margaryn.
Aby spełnić oczekiwania rynku wyprodukowany masowo tłuszcz musi:
- uchodzić za zdrowy (wystarczy, aby wyprodukować go
na bazie bezsprzecznie zdrowego surowca; to co w czasie produkcji dzieje
się z nim i jaki ma skutek dla naszego zdrowia jest przemilczane. Produktowi
ostatecznemu, przypisuje się walory wyjściowego surowca, choć pod żadnym
względem na to nie zasługuje!)
- być ekonomiczny (dlatego olej roślinny tłoczy się
na gorąco i to najczęściej kilkakrotnie, aby zapewnić maksymalną wydajność
(a przecież wysoka temperatura oraz długotrwały kontakt z powietrzem
powoduje utlenianie się najzdrowszych składników czyli wielonienasyconych
kwasów tłuszczowych , np. z rodziny omega-3, które po utlenieniu przestają
już być wielonienasyconymi)
- być klarownym, aby schlebiać gustom konsumentów (a
procesy oczyszczania oleju to kolejne ogniwo w procesie utleniania czyli
obrazowo mówiąc psucia zdrowych składników)
- znaleźć kupca (ponieważ najpopularniejszą formą tłuszczu
w naszej kuchni było do tej pory masło, to wyprodukowany tłuszcz musi
być smarowny jak masło i w tym celu poddaje się olej procesowi uwodornienia
tj. utwardzania).
- przez jak najdłuższy czas dać się przechowywać
bez najmniejszych oznak zepsucia (i tu także zastosowanie znajduje proces
uwodornienia).
Przechodzenie kwasów tłuszczowych w formy trans pociąga za sobą zmianę
ich własności biologicznych, a tym samym zmianę oddziaływania na organizm.
Chemiczna postać transizomerów różni się od pierwotnych składników
na pierwszy rzut oka bardzo niewiele (zmienia się jedynie ilość i ewentualnie
miejsce występowania wiązań podwójnych). Tymczasem ich właściwości chemiczne
są inne. Transizomery są twardsze i nie wchodzą już tak łatwo w
reakcje utleniania, nadają się wiec do smażenia i leżenia na półkach sklepowych
przez bardzo długi czas. Ich właściwości elektryczne oraz budowa przestrzenna
również ulegają zmianie.
Z punktu widzenia biochemicznego, są one bardzo niebezpieczne dla zdrowia
- nie występują bowiem w przyrodzie,a nasz organizm nie posiada o nich
żadnych informacji, w związku z czym błędnie je wykorzystuje.
I tak na przykład u uczącego się dziecka, do prawidłowego rozwoju neuronów,
konieczne jest dostarczenie sporej ilości kwasów omega-3, aby wyprodukowany
z nich DHA wykorzystać do budowy synaps neuronowych. DHA charakteryzuje się prostym przestrzennie łańcuchem węglowym. Gdy jego
brakuje, organizm wykorzystuje transizomery. Ale ich postać przestrzenna
jest skręcona. Powstające z nich synapsy - po pierwsze - tworzą się dłużej,
a po drugie - nie funkcjonują prawidłowo. W wyniku tego, dziecko ma nie
tylko problemy z nauką i pamięcią, ale i z zachowaniem (zespół ADHD).
Wszystkie organizmy żywe - ludzie, zwierzęta i rośliny - zbudowane są
z komórek. Te najmniejsze części składowe żywej materii są odpowiedzialne
za prawidłowy przebieg wszystkich procesów niezbędnych do podtrzymania
życia.
Błona komórkowa jest składnikiem każdej żywej komórki. Dwoma podstawowymi
składnikami budulcowymi błon komórkowych są lipidy (tłuszcze) oraz białka.
Podstawowymi lipidami budującymi błony są fosfolipidy.
Dostarczenie organizmowi NNKT jest konieczne dla zachowania zdrowia,
ponieważ fosfolipidy odgrywają ważną rolę w określaniu integralności
i płynności błon komórkowych, która zmienia się w zależności od rodzaju
obecnych w fosfolipidach kwasów tłuszczowych. Naukowcy uważają, że komórka
jest tak zaprogramowana by wybiórczo włączać różne typy kwasów tłuszczowych
w celu utrzymania optymalnej funkcji. W rzeczywistości jednak to, co komórka
włącza do swej błony, zależy głównie od indywidualnego sposobu odżywiania.
Standardowa europejska dieta, złożona w dużej mierze z tłuszczów nasyconych,
cholesterolu i kwasów tłuszczowych trans, prowadzi do tworzenia błon,
które są znacznie mniej płynne niż błony komórkowe osób spożywających
optymalną ilość zarówno kwasów tłuszczowych omega-3 jak i omega-6.
Niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych w błonach komórkowych powoduje,
że błona komórkowa nie może pełnić swych życiowych funkcji, przede wszystkim
działać jak wybiórcza bariera, która reguluje transport substancji pomiędzy
komórką a światem zewnętrznym. Tym samym praktycznie zostają zakłócone
wszystkie procesy życiowe.
Jaki związek zachodzi między powyższymi informacjami, a naszym produktem
o tym dowiesz się z kolejnej części materiału.
Informacja zaczerpnięta z serwisu www.primanatura.com. |